ABD’de Washington DC’de yaşayan Anna Lee Dozier, 2019’da yerel bir ikinci el mağazasından bir vazo satın aldı. Maya benzeri görsellerle zengin bir şekilde dekore edilen parça indirimli satıştaydı ve fiyatı yalnızca 4 dolardı. Ancak sonrasında, Maya benzeri bu dekorasyonların orijinal olduğu ve vazonun da gerçek bir antik eser olduğu ortaya çıktı. Dozier, NPR ile yaptığı görüşmede “Bana eski gibi görünmüştü ama gerçekten eski değil, 20-30 yaşında olabilir diye düşünüyordum” dedi.
Meksika’da insan hakları savunuculuğu grubu Christian Solidarity Worldwide için çalışmış olan Dozier için bu vazo, ona o günleri hatırlatmasından dolayı gerçek bir tarihi eser olmasaydı bile özel bir öneme sahipti.
Beş yıl sonra Dozier, Mexico City’deki Ulusal Antropoloji Müzesi’ni ziyaret etti ve parçanın sergilenen diğer bazı nesnelere etkileyici biçimde benzediğini fark etti. Elinde gerçek bir Maya nesnesi olduğuna hala ikna olmasa da bir müze uzmanına danışmaya karar verdi ve danıştığı uzman Washington’daki Meksika büyükelçiliğiyle iletişime geçmesini tavsiye etti. Dozier daha sonra onlara vazonun fotoğraflarını gönderdi.
Elçilik gördükleri karşısında son derece heyecanlandı ve bunun gerçek bir Maya nesnesi olduğunu doğruladıktan sonra onu geri istediler. NBC 15 News’in haberine göre Dozier, CBS üyesi WUSA’ya, “Ülkesine geri dönüş hikayesinde rol oynadığım için çok heyecanlıyım. Hak ettiği yere ve ait olduğu yere geri dönmesini istiyorum” dedi ve devam etti: “Ama aynı zamanda evimden de çıkmasını istiyorum çünkü üç küçük oğlum var ve iki bin yıl sonra onu mahveden kişinin ben olacağımı düşünerek dehşete düşüyorum!”
X üzerinde yayınlanan bir gönderiye göre, Meksika’nın ABD Büyükelçisi Esteban Moctezuma Barragán, vazonun “Lee Dozier’in cömertliği sayesinde” iade edilen, Maya tarihimnin değerli bir tanığı olduğunu söyledi: “Bu tarihi hazine, zengin kültürel mirasımızı korumak için Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Müzesi koleksiyonuna yeniden entegre edilecek.”
Vazonun ülkenin güneydoğusundan geldiği ve muhtemelen 1.200 ile 1.800 yaşları arasında olduğu düşünülüyor.
